• 11/08/2022
• 1298

Ses tiz­li­gi­ni geç­ýän ýo­lag­çy uça­ry

    «Bo­om Su­per­so­nic» at­ly kom­pa­ni­ýa tä­ze ýo­lag­çy uça­ry ba­ra­da ha­bar ber­di. Köp ýyl­dan bä­ri ýo­ka­ry tiz­lik­li ýo­lag­çy uça­ry­ny ön­dür­me­gi me­ýil­leş­dir­ýän kom­pa­ni­ýa­nyň «Over­tu­re» at­ly uça­ry­nyň tiz­li­gi 2 müň km/sa­gat bo­lar. Uçar­la­ryň ýo­lag­çy gat­nat­mak mak­sa­dy bi­len ula­ny­lyp baş­lan­ma­gy­na on­lar­ça ýyl ge­çen hem bol­sa, bu ho­wa gä­mi­le­ri­niň tiz­li­gi köp ýyl­dan bä­ri art­dy­ryl­ma­dy. Ýo­lag­çy uçar­la­ry, ga­ra ýol, de­ňiz ýo­ly ýa-da de­mir ýol ar­ka­ly bir­nä­çe gün­de ge­çil­jek ara­ly­gy san­ly­ja sa­gat­da geç­mä­ge müm­kin­çi­lik ber­ýär. Şeý­le-de bol­sa, ýo­lag­çy uçar­la­ry­nyň tiz­li­gi 1980-nji ýyl­lar­dan bä­ri art­ma­dy. «Bo­om Su­per­so­nic» kom­pa­ni­ýa­sy­nyň ta­nyş­dy­ran tä­ze nus­ga­lyk uça­ry At­lan­tik um­ma­ny­ny ba­ry-ýo­gy 3,5 sa­gat­da aşyp bi­ler. Uça­ryň 2029-njy ýyl­da taý­ýar bol­ma­gy­na ga­ra­şyl­ýar. Bu uça­ryň tas­la­ma­sy­ny taý­ýar­la­mak üçin kom­pa­ni­ýa­nyň in­že­ner­le­ri 26 mil­li­on sa­gat­lyk prog­ram­ma si­mul­ýa­si­ýa­sy­ny, 5 ge­zek ýel ton­ne­li sy­na­gy­ny ge­çi­rip, 51 ge­zek tas­la­ma dü­ze­diş gi­ri­zip­dir­ler. Tä­ze aşa ýo­ka­ry tiz­lik­li uça­ryň ta­nyş­dy­ry­ly­şy Ang­li­ýa­nyň Farn­bo­ro şä­he­rin­de ge­çi­ril­ýän hal­ka­ra awia­si­ýa ser­gi­sin­de ta­nyş­dy­ryl­dy. Kom­pa­ni­ýa bu uça­ryň yk­dy­sa­dy taý­dan tyg­şyt­ly we daş­ky gur­şaw ba­bat­da dur­nuk­ly­dy­gy­ny mä­lim ed­ýär. «Over­tu­re» uça­ry­nyň su­wuň ýo­kar­syn­da sagatda 2 müň 92 kilometr, gu­ry ýe­riň ýo­kar­syn­da sagatda 1 müň 239 kilometr tizlik bi­len uç­ma­gy­ny üp­jün ed­ýän dört he­re­ket­len­di­ri­ji­si bar. Dört mo­tor­ly bol­ma­gy uça­ryň kuw­wat­ly hem-de ses­siz bol­ma­gy­na ýar­dam ed­ýär.
    18 ki­lo­metr be­lent­lik­den uçup bil­jek ho­wa gä­mi­si 65-80 ýo­lag­çy orun­lyk bo­lar. Şeý­le hem kom­pa­ni­ýa tä­ze ýo­ka­ry tiz­lik­li uçar­la­ryn­da gal­ma­ga­ly azald­ýan ul­ga­my­ň hem otur­dyl­jak­dy­gy­ny mä­lim et­di. Uça­ryň ga­ba­ra­sy­nyň ae­ro­di­na­mi­ka­sy kuw­wa­ty­ny art­dyr­ma­ga ýar­dam ed­ýär. Öň ta­ra­py ýi­ti bo­lan uça­ryň yzy hem çü­re­lip gid­ýär. Şeý­le­lik­de, ho­wa­nyň sür­tül­me­gi iň pes de­re­jä ýe­ti­ril­ýär. Uça­ryň ga­nat­la­ry­nyň di­zaý­ny hem ýo­ka­ry we pes tiz­lik­de de­ňag­ram­ly­ly­gy sak­la­ma­ga ýar­dam ed­ýär.
    Bu­lar­dan baş­ga-da, uçar ada­ty me­tal­la­ryň de­re­gi­ne has ýe­ňil ma­te­ri­al­lar­dan ön­dü­ri­ler. Uça­ryň il­kin­ji nus­ga­sy­nyň önüm­çi­li­gi­ne 2025-nji ýyl­da baş­la­nar. 2026-njy ýyl­da il­kin­ji «Over­tu­re» ho­wa gö­te­ri­ler.
    1976-njy ýyl­da tiz­li­gi sagatda 2 müň kilometr bo­lan «Concor­de» uça­ry işe gi­ri­zil­ýär. 2003-nji ýyl­da bu uça­ryň ula­nyl­ma­gy bes edil­ýär.

Çeşme: https://zamanturkmenistan.com.tm/?p=61824 .