• 16/03/2022
• 1247

Öňde goýlan maksatlara tarap ösüşiň dinamikasy

Biziň döwletimiziň iň ýaş institutlarynyň biri – Türkmenistanyň Telekommunikasiýa we Informatika Instituty, döwlet baştutany tarapyndan milli ýokary bilimiň öňünde goýlan wezipeleri üstünlikli ýerine ýetirip, gazananlaryny ynam bilen köpeldýär. Uniwersitet, biziň ýurdumyzda hünär taýýarlygynyň aýratynlyklaryna laýyk gelýän, dürli hünärli hünärmenleri taýýarlamagyň häzirki zaman ulgamynyň dünýä derejesinde ykrar edilmegine laýyk gelýän iň oňat daşary ýurt tejribesini milli bilim gurşawyna öwrenmäge we uýgunlaşdyrmaga gönükdirilen halkara hyzmatdaşlygynyň potensialyny çaltlyk bilen ösdürýär. Iň esasy mesele sanlylaşdyrmagyň meseleleri. Uniwersitetde gazanylan üstünlikleriň birinde, ýokary bilim ulgamynda dünýä reýtinginiň abraýly tablisasyna yzygiderli girmegi. Köplenç geljekki hünärmenleriň biliminiň hiliniň ýokarlanmagy we olaryň zähmet bazaryndaky giň islegi, okuwçylaryň we ýaş mugallymlaryň innowasiýa rasionalizasiýa işleriniň mysalynda institutyň ylmy potensialynyň işjeň ösmegine goşant goşýar. Iň soňky mysallaryň arasynda TTweII-iň ýaňy-ýakynda intellektual eýeçilik hukugyny tassyklaýan resminamalaryň eýesi bolmagy hakykatdyr. Türkmenistanyň Maliýe we Ykdysadyýet ministrliginiň intellektual eýeçilik boýunça döwlet gullugyndan iki patent almagy barada gürleşýäris. Bular "Resminamalary onlaýn kabul etmek" we "Himiýany öwrenmek üçin 3D programma üpjünçiligi" ýaly programmalar üçin hasaba alyş şahadatnamalary. Onlaýn resminama kabul ediş programmasy, degişli kriteriýalara laýyklykda ähli zerur maglumatlary maglumatlar bazasyna girizmegi teklip edip, resminamalary dürli formatda paýlamagy awtomatlaşdyrýar. Himiýany öwrenmek üçin ýörite programma temany çuňňur özleşdirmäge gowy mümkinçiligi berýär, redaksiýada hem dürli görnüşli resminamalar üçin okuw görnüşinde 3D formatda işläp bilmegine ýardam berýär. Bu täze sanly çözgütler Milli ykdysadyýetiň dürli pudaklarynyň innowasiýa ösüşini goldamaga gönükdirilen ylmy işleriniň çäginde talyplar we mugallymlar tarapyndan döredilen elektron önümleriniň uniwersitet maglumatlar binýadyny dolduryp durýarlar. Şunuň bilen baglylykda, sanly ykdysadyýeti we sanly bilimi ösdürmek babatynda biziň ýurdumyzda yglan edilen düşünjeleriň üstünlikli durmuşa geçirilmegi bilen baglanyşykly işler möhüm orunlary eýeleýär. Öz gezeginde sanly tehnologiýalar, bilim ýaly dürli ugurlar boýunça gyzyklanýan halkara hyzmatdaşlygy, häzirki döwürde ösüşiň esasy guralyna öwrüldi. Institutyň derejesini ýokarlandyrmagy we dünýä bilim giňişligine mundan beýläk-de goşulyşmagyny maksat edinýän TTweII-iň halkara çärelerini işjeňleşdirmek möhümdir. Bu iş öňdebaryjy daşary ýurt ylmy we bilim merkezleri bilen hyzmatdaşlyk maksatnamalarynyň çäginde amala aşyrylýar. Bu ugurda esasy ileri tutulýan ugurlaryň arasynda abraýly halkara maksatnamalary we taslamalary durmuşa geçirmek, bilelikdäki gözleg işlerini geçirmek, ylmy we amaly seminarlary we konferensiýalary guramak, mugallymlar toparyny alyşmak we talyplaryň hereketini ösdürmek degişlidir. TTweII-iň esasy hyzmatdaşlarynyň arasynda ýörite şertnamalaryň we hyzmatdaşlygyň memorandumlarynyň çäginde ösýän netijeli hünär hyzmatdaşlygyna Milan politehniki uniwersiteti (Italiýa), Kluj-Napoka tehniki uniwersiteti (Rumyniýa) we beýleki ýokary okuw mekdepleri degişlidir. Dürli ýurtlardaky şuňa meňzeş ylmy we bilim merkezleri bilen halkara ylmy hyzmatdaşlygy ýylsaýyn giňelýär. Bu bolsa institutyň halkara ylmy giňişliginde derejesiniň ýokarlanmagyna kömek edýär. TtweII-iň innowasiýa ösüşine aýratyn itergi berýän, häzirki ylmy gözlegler esasynda infrastrukturasynda IT platformasynyň döredilmegi bilen dürli-dürli talap edilýän sanly çözgütleri döretmek boýunça işler alnyp barylýar. Ösüşleriň we gözlegleriň netijeliligini, şol sanda degişli ylmy neşirler alnyp barylýar. Ylmy makalalary, monografiýalary, okuw kitaplaryny we şuňa meňzeş materiallary taýýarlamakda institutyň işjeňlik derejesi ösýär. Möhüm görkezijiler, Türkmenistanyň Ylymlar akademiýasynyň howandarlygynda we halkara formatda guralan konferensiýalara we ýaryşlara wekilçilik edýän ýaşlaryň ylmy hereketiniň işjeňleşmegi bilen baglanyşyklydyr. Üstünlikli terbiýeçilik işleri, ýokary tehnologiýaly enjamlary we işgärleri taýýarlamak ulgamynda iň ösen täzelikleriň üstünde ünsi jemlemek bilen, TTweII diňe bir dürli ölçegdäki guramalry däl-de, eýsem halkara forumlaryny hem-de olimpiadalara mekdep okuwçylarynyň gatnaşmagyny öz içine alýan meşhur platforma öwrüldi. Muňa iň soňky mysallaryň arasynda Türkmenistanyň Telekommunikasiýa we Informatika Institutynyň esasynda Aşgabatdaky orta bilimli we ýöriteleşdirilen mekdepleriň okuwçylarynyň arasynda matematika, fizika we informatika dersleri boýunça Gazagystan Respublikasynyň Ylym we Bilim ministrliginiň howandarlygynda 18-nji Halkara Žaýtikow Olimpiadasy geçirildi. Bu onlaýn olimpiadany ýurdumyzyň sebitlerinde geçirmek üçin şuňa meňzeş merkezler: Türkmenistanyň Döwlet Energetika Instituty (Meri Welaýat), S. Seýdi (Lebap Welaýat) adyndaky Türkmen Döwlet Pedagogika Instituty we Türkmen Oba Hojalyk Instituty (Daşoguz Welaýat) ýaly ýokary okuw jaýlary girizildi. Balkan welaýatyndan gelen mekdep okuwçylary bolsa, esasanda Balkanabatdaky 21-nji orta mekdebiniň okuwçylaryndan saýlanypdyr. Türkmenistanyň Telekommunikasiýa we Informatika Instituty hem abraýly halkara olimpiadasynyň netijelerini jemledi, oňa biziň ýaş hünärmenlerimiz bilen Russiýa, Ermenistan, Belarus, Gazagystan, Gruziýa, Gyrgyzystan, Serbiýa, Rumyniýa, Türkiýe, Norwegiýa, Wýetnam, Bolgariýa we beýleki jemi ýigrimiden gowrak döwletlerden 1200 sany orta mekdep okuwçylary gatnaşdy. Olimpiada gatnaşan 2 türkmen okuwçysy, informatika we matematika dersleri boýunça geçirilen bäsleşikleriň netijelerinden soň iki bürünç medal gazandylar. Bular Aşgabat şäheriniň ýöriteleşdirilen 86-njy orta mekdebiniň okuwçylary Gurbanberdi Gulladyýew we Kerimguly Bendowdyr. Olimpiada gatnaşýan türkmenleriň ýolbaşçysy, Aşgabat umumy bilim ýöriteleşdirilen internatynyň matematika mugallymy Arslan Hojiýew gazetimize beren interwýusynda şeýle belläp geçdi. Ol: “Bu abraýly intellektual bäsdeşlik uzakdaky saýtda üç mekdep ylymlarynyň iň güýçli ýaş hünärmenlerini bir ýere jemledi, iň kyn meseleleri çözmekde garşy durmak aňsat bolmasa-da, geljekdäki ýeňişleri göz öňünde tutup, öwrediji boldy. Iň uly halkara olimpiýa ýaryşyna gatnaşmak isleginde mekdep okuwçylaryna goldaw beren içerki uniwersitetlere köp sag bolsun aýdýaryn. Türkmenistanyň Telekommunikasiýa we Informatika Institutynyň işgärlerine, köp ugurly kär ugrundaky işleriniň çäginde okuwçylary we mugallymlary orta bilim edaralarynyň orta mekdep okuwçylaryna işjeň ylmy terbiýe berýän işgärlerine aýratyn minnetdarlyk bildirýärin" diýip, sözüni jemledi. Wiktoriýa Nowikowa, "NT". Surat TTweII tarapyndan berlen.