• 24/02/2022
• 960

Ýokary bilim: sanlaşdyrmagyň ritminde

 

Ýokary bilim: sanlaşdyrmagyň ritminde
Sanly tehnologiýalar, bilim ulgamynyň ähli basgançaklarynda köptaraply bilim prosesine möhüm üýtgeşmeler girizdi, talyplaryň köp ugurly bilimlerini artdyrmaga we gözýetimlerini giňeltmäge gönükdirilen işe aýratyn dinamika berdi. Ýokary okuw jaýlarynda, esasanam tehniki okuw jaýlarynda, sanlylaşdyrma talyplaryň hünärlerini saýlap almagy ugrunda barometriň bir görnüşine öwrüldi. Öňdebaryjy tehnologiýalaryň bilim prosesine ornaşdyrylmagy, ýokary mekdepleriň öňünde durýan köp meseleleriň çözülmegini ep-esli çaltlaşdyrdy. Bu, hususan-da, geljekki ýokary hünärli hünärmenleriň hünär başarnyklarynyň baý goşlaryny çalt özleşdirmek, ylmy gözleglerini ykdysadyýetiň dürli pudaklarynda hil taýdan özgerişlere goşant goşýan täzelikleri döretmäge gönükdirmek islegine degişlidir. Şeýle hem, sanly tehnologiýalar iň oňat tejribäni we ýurduň uniwersitetlerinde bilim şertlerine uýgunlaşmagy öwrenmek üçin halkara hyzmatdaşlygynyň işjeň ösmegine itergi berdi.  Tehnologiki ösüş ugrundaky işjeň prosesleriň, türkmen uniwersitetleriniň dünýä bilim giňişligine girmegini çaltlaşdyrmagy möhümdir. Muňa mysal hökmünde Türkmenistanyň Telekommunikasiýa we Informatika Instituty bolup biler, häzirki wagtda bilim bölüminde köptaraply üstünlikleri ýazýan abraýly halkara baha beriş tablisalarynda üç gezek “atlandyrylan” setiriň eýesi. Institutymyzyň ýagdaýy (statusy), hünär biliminiň sanly ösüşi üçin aýratyn ileri tutulýan ugurlary göz öňünde tutýar. Hünärmenlik ugurlarynyň arasynda maglumat ulgamlary we tehnologiýalary, programma üpjünçiligi in engineeringenerçiligi, kompýuter ulgamlary programma üpjünçiligi, kompýuter tor programma üpjünçiligi, maglumat howpsuzlygy, awtomatlaşdyryş we amaly informatika we ş.m. Hünär taýýarlygynyň ähli toplumy döwrüň sanly kynçylyklaryna doly laýyk gelýär. Bu nukdaýnazardan, elektroniki kitaphanamyz aýratyn ünsi çekmelidir, olaryň işi talyplaryň we mugallymlaryň sanly hyzmatyna tabyn. Mundan başga-da, talyp halypalary üçin institutyň kitaphanasy sanly amaly we leksiýa sapaklarynyň özboluşly elektron ammary bolup, häzirki zaman awtorlyk okuw usullarydyr. Üýtgeşik özüne çekiji sanly merkez, hakyky rasionalizasiýa ideýalarynyň dörän ýaş alymlar geňeşiniň howandarlygynda işleýän ylmy barlaghanalar bolup, köpüsi soňra milli ykdysadyýetiň dürli pudaklary tarapyndan talap edilýär. SMU-nyň başlangyjy bilen, uniwersitetiň içindäki innowasiýa ösüş sergileri yzygiderli geçirilýär, olaryň awtorlary esasan kiçi talyplar. Şeýle ekspozisiýalar, ylmy mümkinçiliklerini açyp görkezmäge we döwrüň talaplaryna baglylykda derwaýys oýlap tapyşlar ugrundaky ilkinji üstünlikli tejribelerine bil baglamaga mümkinçilik berýär. Institutymyzyň iň möhüm üstünlikleriniň arasynda ylmy ylham atmosferasynyň höküm sürýän gurluşynda döredilen “Sanly çözgüt” IT merkezi bar. Bazasynda dürli bäsdeşlik çärelerini geçirmek, şol sanda Türkmenistanyň Yaş alymlar merkezi tarapyndan Ylymlar akademiýasynda we Magtymguly ýaşlar guramasynda Prezident Gurbanguly Berdimuhamedowyň başlangyjy bilen döredilen çäreleri geçirmek gowy däbe öwrüldi. CMUT-yň, diňe bir ýokary okuw jaýlarda däl, eýsem Ylymlar akademiýasynyň gözleg institutlarynda we beýleki institutlarda işleýän Yaş alymlar geňeşini öz içine alýan iri ylmy guramadygyny ýatladýaryn. Däp bolan ylmy ýaryşlaryň, ýurdumyzyň mundan beýläk-de ösmegi üçin ýakyn hyzmatdaşlyga gyzyklanýan talyplary, mekdep okuwçylaryny we dürli hünär ugurlaryndan ýaş hünärmenleri birleşdirmegi möhümdir. Bu hyzmatdaşlyk, ylmy ugurda has tejribeli, global tehnologiki innowasiýalaryň sanly dünýäsine ilkinji ädimlerini ätýän täze gelenler bilen höwes bilen işleýän mahaly, ösen terbiýeçilik mekdebiniň täze formatlarynyň döremegine goşant goşýar.
Abat Berdiýewa,
Türkmenistanyň Telekommunikasiýalar we
informatika institutynyň mugallymy