Maglumat tehnologiýalarynyň programma üpjünçiligi kafedrasyna hasaplaýyş torlarynyň programma üpjünçiligi, programma inženerligi, kompýuter ulgamynyň programma üpjünçiligi hünärler degişli bolup durýar. Kafedrada “Sesi aňlamagyň häzirki zaman çemeleşmeleriniň seljermesi” atly ylmy iş alnyp barylýar.
Işiň maksady: Sesi aňlamagyň häzirki zaman çemeleşmeleriniň seljermesi işläp düzmekden ybarat. Bu meseläni çözmek üçin şeýle amallary (basganaçsaklary ) ýerine ýetirmeli
1. Başlangyç söz birlikleriniň klaster modeline esaslanýan we sözleriň tanalmagy algoritminiň ösüşi we izolirlenen sözleri tanamakdaky netijeliligini öwrenmek.
2. Başlangyç söz bölümleriniň klaster modelini ulanyp, gepleýiş tanamak meselesinde hasaplama tizliginiň artmagyna synag.
3. Başlangyç sözleýiş bölümleriniň uýgunlaşdyrylan klaster modelini ösdürmek we fonetik söz derňewi meselesinde synag.
4. Sözleýiş okuwy we aýdylyşy meselesini çözmek üçin söz bölümleriniň klaster modelini ulanyp, maglumat goldawynyň täze tehnologiýasyny ösdürmek.
Işiň ylmy täzeligi:
1. Täze gepleýiş tanamak algoritmi işlenip düzüldi, esasy we bar bolan analoglaryň arasyndaky esasy tapawut, iň az maglumat gabat gelmeýän kriteriýa esasynda başlangyç sözleýiş bölümleriniň klaster modelini ulanmakdyr, bu bolsa söz tanamagyň netijeliligini ýokarlandyrmaga mümkinçilik berdi.
2. Sözleýiş üýtgemegi meselesini çözmäge gönükdirilen başlangyç sözleýiş bölümleriniň klaster modeli teklip edilýär, esasy tapawudy bar bolan analoglardan sözleýiş derňewinde uýgunlaşma (awtomatiki doldurmak) mümkinçiligidir.
3. Teklip edilýän uýgunlaşdyrylan klaster modeline esaslanyp, sözleýiş okuwy we aýdylyşy meselesinde maglumatlary wizuallaşdyrmak bilen täze maglumat goldaw tehnologiýasy işlenip düzüldi. Bar bolan analoglardan esasy tapawudy, söz düzümleriniň klaster modeliniň iki görnüşini ulanmak: fonetik we morfologiki.
Wajyplygy: Informasion jemgyýetiniň häzirki zaman şertlerinde söz tanamak, sözleýiş derňewi, çylşyrymly tehniki ulgamlara ses gözegçiligi, şeýle hem awtomatiki aýdylyşy ýaly söz tehnologiýalaryny ulanmak has hem ýaýbaňlaşdyrylýar (zerur). Bu tehnologiýalar gözleg we gözleg ulgamlaryny gurmakda, daşary ýurt dillerini interaktiw öwretmek ulgamlarynda ker ýa-da gowy eşitmeýän çagalarda aýdylyşyny düzmekde, gözleg maksatly dürli söz düzümlerini döretmekde (mysal üçin, dürli şiweleri deňeşdirmekde) we tanamak ulgamlarynda deslapky okuwda giňden ulanylýar.
2019-2025-nji ýyllarda Türkmenistany durmuş taýdan ösdürmegiň maksatnamasyna laýyklykda akylly tilsimatlary döretmek meselesi boýunça birnäçe işler alnyp barylýar.
Kafedrada sanly tehnologiýalar babatda alnyp barylýan ylmy-barlag işleriniň netijelerini okadylýan dersler boýunça okuw maksatnamalaryny häzirki zaman tehnologiýalary bilen kämilleşdirmek meýilleşdirilýär.
Dünýäde häzirki zaman hem-de geljekde döredilmegi meýilleşdirilýän bilim ulgamy üçin sanly tehnologiýasynyň çözgütlerini seljermegiň esasynda Türkmenistanyň ýokary okuw bilim ulgamynda okuw prosessini guramagyň sanly tehnologiýasyny işläp düzmek meýilleşdirilýär.
Kafedra boýunça aşakdaky dersler boýunça okuw kitaplar we gollanmalar institutyň okuw-usuly iş toparynyň garamagyna hödürlendi:
Ähli hukuklary goralan.